Trong lòng ta có Thiên đường mà cũng có Địa ngục là thế đó. Tôi xin đơn cử truyện một người bán sách thất vọng, ông John R. Chúng ta biết được thế nhờ một bức thư từ giã cõi đời mà tám tháng sau một nhóm thám hiểm cứu nạn tìm thấy bên 11 cái xác cứng ngắt.
Nếu đời người quả là bể thảm thì cuốn sách này chính là là ngọn gió thần đưa thuyền ta tới cõi Nát bàn, một cõi Nát bàn ở ngay trần thế. Bà Osa Johnson đã tìm thấy chân lý mà Tennyson đã phô diễn vào thi ca cách đây khoảng một thế kỷ: "Tôi phải cặm cụi làm việc nếu không thì thất vọng chán nản sẽ giết tôi mất". Hồi còn là một cô gái nhỏ, bà muốn chơi với trẻ con hàng xóm, nhưng không trông thấy những nét phấn vẽ.
Nhưng nếu vậy, nguyên do cái chết cũng là tại lo lắng chớ nào phải mất ngủ đâu! Cách đây mấy năm, khi tới một vùng hẻo lánh miền Floride, tôi đã làm quen với một trại chủ. Nhưng hai tuần tôi chỉ ăn bánh và uống nước lạnh.
Theo bộ Bách khoa tự điển của Anh, thì ông Léon Tolstoi trong 20 năm cuối đời có lẽ là người được ngưỡng mộ nhất thế giới. Và ngày tháng qua, tôi dần dần thấy rằng 99 phần trăm những nỗi lo lắng ấy không bao giờ xảy tới. Tôi tự nhủ: "Có lẽ mình sẽ nguy mất, không bao giờ được làm đào hát bóng đâu.
Ngày vinh quang của ta là ngày hôm nay. Trong nhiều hãng, có những nhân viên chuyên môn mua đồ cách nào lợi nhất cho hãng. Thiệt một xu cũng không đáng".
Kinh nghiệm đó đã cho tôi những bài học. Đóng những hôm qua lại, chúng đã bước mau về cõi chết. Ít người có tâm hồn cứng rắn để chịu đựng những gánh nặng, những lo lắng đến chết được.
Stocks, giáo sư y khoa tại Đại học đường Pennsylvania đã đọc một bài thông cáo trước Hôi Y khoa của Mỹ, nhan đề là Những bệnh cơ thể do biến chứng của thần kinh. Anh ta khuyên tôi rằng: "Tôi biết đối với chị trong ngày này thì việc phải nằm tĩnh dưỡng một năm ròng là một sự rùng rợn. Nhưng lạ nhất là tôi đã khỏi hẳn bệnh.
Thế nào bạn cũng được tiếp và nhận được những lời khuyên vô giá và sau nầy khỏi phải phí nhiều năm thất vọng, đau lòng. Nếu bạn cho phép, tôi sẽ giãi bày và nhờ bạn chỉ tôi cách xử sự cho phải lẽ. Nhưng đến năm 71 tuổi thì bà nghèo khổ - không còn đồng nào hết.
Tôi có lại xin việc tại nhiều nhà sản xuất phim nhưng không một ai mướn tôi. Tôi nhịn cho tới bữa kia một đứa nhỏ hốt bãi phân gà trong sân trường và ném vào mặt tôi. Phải, một lớp y khoa, mỗi tuần mở một lần tại Bệnh viện làm phúc Boston, trong đó bệnh nhân theo học, trước hết phải được khám nghiệm thật kỹ lưỡng.
Hadfield, nhà trị bệnh thần kinh nổi danh ở Anh, trong cuốn Tâm lý của Quyền lực đã chứng minh điều ấy một cách rõ ràng. Họ biết rằng thế nào cũng chết và có mang theo nhiều thuốc phiện để dùng trong những trường hợp như vậy. Chàng viết: "Tháng tư năm 1945, vì quá lo nghĩ, tôi mắc một chứng bệnh ruột, đau đớn vô cùng.