Và khi đó, vai trò của thẩm phán trở nên rất kỳ cục. Đột nhiên, điều mà trước đây chúng ta cho là thật lại không còn đúng nữa. Sử dụng chiếc mũ đen,bộ não của chúng ta sẽ nhạy cảm để tìm ra những nguy hiểm, vấn đề và trở ngại tiềm tàng.
Chúng ta có thể tăng giờ làm thêm hoặc tuyển thêm công nhân. Như thế cả hai giải thích đều được định vị trên bản đồ tư duy. Nhưng khía cạnh quan trọng nhất chính là việc bạn có thể ra hiệu cho chính bản thân bạn.
Khi mọi người chuyển tử chiếc mũ đen (cẩn trọng) sang chiếc mũ vàng (lợi ích tiềm ẩn), nếu bạn vẫn khăng khăng đội mũ đen, bạn sẽ bị loại. Nhiệm vụ này nên thỉnh thoảng được tiến hành trong suốt quá trình tư duy, và vào lúc kết thúc cuộc họp. Cũng tương tự như vậy, câu "Tôi muốn anh làm món trứng bác" khác hẳn với câu "Tôi thấy anh đã làm món trứng bác".
Sau đó mọi người sẽ cùng nhau tranh luận theo những cách tư duy khác nhau xem quan điểm nào đúng, sai, quan điểm nào được mọi người tán thành nhất. Vậy trọng tâm của vấn đề chính từ ngôn từ và cách định nghĩa sự việc. Vì thế, những thông tin được diễn đạt qua những cụm từ "nói chung", "tổng quát lại", hoàn toàn chấp nhận được.
Với chiếc mũ đỏ, mọi người sẽ dựa vào cảm giác, trực giác và cảm xúc để xem xét tình huống. Trong lá thư ông đã bày tỏ rằng dựa vào phương thức tư duy này, ông đã thu được thành công lớn trong những cuộc họp quan trọng của ban lãnh đạo tập đoàn. Câu hỏi "bắn" là câu hỏi được sử dụng để kiểm tra và có thể có hoặc không có câu trả lời (giống như việc nhắm vào một con chim và bắn trúng hoặc bắn trượt nó).
Có nhiều cách khác nhau để có được sự tiến triển dựa trên một ý tưởng, đó là sự chắt lọc phần chính và dựa vào sự khác biệt. Như tôi vừa nói, mãi đến tận sáu giờ sáng hôm sau anh ấy mới trở về nhà vì cả đêm trước anh ấy ở sòng bạc. … Hiện nay mọi người đang sử dụng bồn cầu với công nghệ phun tia mà mỗi lần giật tốn tới 37 lít nước.
Đôi khi, thực tế xảy ra đúng như vậy. Như tôi đã chỉ rõ ở phần tr', chiếc mũ đen có vai trò chỉ ra những thiếu sót nhưng nó không có vai trò phải hoàn thiện những thiếu sót đó. Lối tư duy mũ xanh có thể được sử dụng để xen ngang và đưa ra yêu cầu sử dụng chiếc mũ.
Với một máy in màu, hình ảnh hiện ra sống động nhờ sự tổng hợp lần lượt các sắc màu. Nếu chúng ta không thích ai đó, chúng ta đưa ra những lý do phù hợp cho điều này. Nhưng nếu bạn thuật lại cảm xúc, ý kiến của người khác, bạn đang sử dụng chiếc mũ trắng.
… Tôi sẽ sử dụng mũ xanh để nói rằng chúng ta đang lạc ra ngoài vấn đề trọng tâm. Nếu là ý tưởng mới đang định hình thì đó là một cách tốt để tìm ra cách làm hợp lý 5% còn lại. Tôi đã từng tham dự rất nhiều cuộc họp mà nhiều thành viên tham gia đóng góp những ý tưởng hết sức sáng tạo.
Đó phải là những lý lẽ chân thực chứ không phải là những lý lẽ được chấp nhận chỉ bởi người nêu lên những lý lẽ đó là những người giỏi thuyết phục. Cả hai bên bắt đầu với những vị trí đã được thiết lập sẵn. Thực tế lại liên quan đến những vấn đề đã và có thể kiểm chứng (những bạn đọc có đầu óc thực tế không quan tâm đến những vấn đề nêu trên có thể bỏ qua chương này để đọc những chương tiếp t.